Wnikające do środka budynku promienie słoneczne dostarczają zysków ciepła w zimie. Jednak w lecie zyski ciepła są często niepożądane i zwiększają ryzyko przegrzewania budynku. Aby zagwarantować odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego w okresie lata należy stosować osłony przeciwsłoneczne. Zastosowanie osłon nie powoduje pogorszenia jakości energetycznej budynku i dodatkowego zużycia energii elektrycznej o ile zostały one odpowiednio zaprojektowane – nie ograniczają dostępu energii promieniowania słonecznego w okresie zimy. Skuteczność osłon przeciwsłonecznych zależy od ich lokalizacji – osłony zamontowane od zewnątrz są dwa razy bardziej skuteczne niż zamontowane od wewnątrz.
Istnieją różne formy osłon przeciwsłonecznych:
•    Zewnętrzna ochrona przeciwsłoneczna:
√     stałe elementy architektoniczne (na przykład wysunięte poza obrys budynku okapy, balkony, daszki), elementy te nie powinny graniczać dostępu promieniowania słonecznego w zimie i powodować powstania mostków cieplnych,
√     ruchome      elementy      architektoniczne, np. markizy, rolety, okiennice, żaluzje zewnętrzne,
•    Wewnętrzne osłony przeciwsłoneczne, np. żaluzje (elementy takie jak wertikale, zasłony są nieskuteczne),
•    Elementy zacieniające w przestrzeni międzyszybowej, np. żaluzje,
•    Chroniące przed słońcem szkło refleksyjne lub przeciwsłoneczne, przezroczyste zintegrowane z szybą panele fotowoltaiczne,
•    Odpowiednio  zaprojektowana roślinność, drzewa i pnącza okresowo zielone nasadzone od strony południowej.

Czy wiesz, że?
Do zacienienia szklenia można wykorzystać także roślinność, sadząc drzewa liściaste na stronie południowej i iglaste na północnej lub  przezroczyste  panele  fotowoltaiczne, z których korzyści są oczywiste.

Podczas użycia elementów stałych zewnętrznych dostęp światła zależy od pozycji słońca, jest on zatem zmienny. Blokują one także dostęp energii słonecznej w zimie, kiedy jest pożądana.

Rysunek 7.7 Przykładowe sposoby zacieniania okien

Rysunek 7.8 Działanie i sposób wymiarowania stałych elementów zacieniających na elewacji południowej

Czy wiesz, że?
Osłony zacieniające można także umieszczać między szybami, co upraszcza ich mocowanie z powodu nieuwzględniania wpływu wiatru. Jest to jednak rozwiązanie dość skomplikowane i nie stosuje się go w budynkach mieszkalnych.

Elementem zacieniającym mogą być rolety zwiększające dodatkowo izolacyjność cieplną okna oraz mające znaczenie  w  ogrodach  zimowych.  Rolety czy okiennice mogą być sterowane automatycznie, cyklicznie  w  oparciu  o  założony  schemat,  co  ułatwi zamykanie ich na noc i otwieranie o poranku – oszczędzając na stratach ciepła o zimniejszej porze. Ten sam rodzaj zacienienia może być stosowany na północnej elewacji. W przypadku, kiedy zależy nam na większym przeszkleniu w tym miejscu – zamknięcie ich na stałe uwzględniając izolacyjność cieplną nie zrównoważy pewnie całkowicie strat na tej przestrzeni okiennej, ale na pewno je zmniejszy. Decydując się na rolety należy pamiętać, że ich montaż może spowodować powstanie mostków cieplnych i dodatkowych nieszczelności powietrznych.

Czy wiesz, że?
Na co w takim razie zwrócić uwagę wybierając okna?
Przede wszystkim, czy współczynnik przenikania ciepła (U) podany jest dla szyby czy dla całego okna, dobierając jednocześnie okna o jak najmniejszym stosunku powierzchni ramy do powierzchni okna oraz rodzaj ramy. Przy wyborze szyb przeanalizować trzeba, jakie zyski chcemy generować z energii słonecznej oraz zaplanować już na początku elementy zacieniające przeciwdziałające przegrzewaniu się pomieszczeń w lecie. Wybierając zespół zajmujący się montażem stolarki okiennej powinno nam zależeć również na sprawdzonej jakości ich prac, gdyż błędy montażowe stanowią największy problem w utrzymaniu ciepła i szczelności, szczególnie  przy  ciepłym  montażu,  który nie jest jeszcze dobrze znaną technologią.

Właściwości  przeciwsłoneczne  przeszkleń  można polepszyć stosując szkło powlekane materiałami pochłaniającymi lub odbijającymi promieniowanie słoneczne. Jednym z rodzajów, stosowanych w budownictwie energooszczędnym, jest szkło refleksyjne.  Powlekane  tlenkiem  metalu,  łączy  niską  przepuszczalność z refleksyjnością, odbijając znaczną część promieniowania ultrafioletowego, a przy okazji wygląda bardzo estetycznie. Ogranicza ono jednak  przenikanie  promieniowania  słonecznego  także zimą, gdy go potrzebujemy. Kolejny typ, to szkło absorpcyjne, zmniejszające przenikanie energii słonecznej do wewnątrz przez tłumienie i pochłanianie jej. Ostatnie, szkło selektywne, kontroluje przepływ energii cieplnej.